Płodozmian w uprawie warzyw – dlaczego jest taki ważny?
Dzięki stosowaniu zasad płodozmianu, plony będą obfite, a gleba zdrowsza. Jak go zaplanować? Które warzywa sadzić po sobie? Płodozmian w uprawie warzyw wbrew pozorom wcale nie jest skomplikowany.
Co to jest płodozmian? To coroczna zmiana miejsca uprawy poszczególnych warzyw w warzywniku. Jego główną zasadą jest unikanie uprawy po sobie (w danym miejscu) roślin z tej samej rodziny botanicznej. Przerwa w uprawie danych warzyw na tym samym stanowisku powinna wynosić ok. 4 lat. Co daje płodozmian w uprawie warzyw?
Dlaczego stosowanie płodozmianu jest takie ważne?
Poszczególne rodzaje warzyw mają różne wymagania glebowe. Jedne potrzebują dużo składników pokarmowych i mocno wyjaławiają glebę, inne urosną na słabszym podłożu. Różna jest także głębokość i rodzaj ich korzeni. Stosowanie płodozmianu minimalizuje niedobory i pozwala glebie odnowić się. Zwiększa jej żyzność i biologiczną aktywność, a więc umożliwia warzywom jak najlepiej wykorzystać składniki pokarmowe z gleby. Sadząc z kolei na zmianę rośliny o korzeniach głębokich i płytkich, poprawi się struktura gleby. Poza tym płodozmian w uprawie warzyw zapobiega atakom szkodników i chorób. Redukuje też liczbę pojawiających się chwastów, gdyż niektóre z warzyw (np. ziemniaki) mają zdolność wypierania chwastów.
Brak stosowania płodozmianu
Sadząc co roku w danym miejscu takie same warzywa, gleba musiałaby zaspokajać je wciąż w te same składniki pokarmowe. W ten sposób bardzo szybko uległaby wyjałowieniu, co umożliwiłoby grzybom, wirusom i bakteriom nieograniczony rozwój. Warto nadmienić, że niektóre choroby jak np. kiła kapusty czy biała zgnilizna (poraża warzywa cebulowe), mogą przetrwać w glebie nawet ponad 4 lata. Aby temu zapobiec, bardzo ważne jest stosowanie płodozmianu w uprawie warzyw.
Grupy roślin
Różne grupy warzyw mają odmienne wymagania glebowe, dlatego uprawiając je zgodnie z płodozmianem, należy co roku zamieniać je miejscami. Oto podstawowe grupy warzyw:
Warzywa, których częścią jadalną jest owoc
To warzywa wymagające bogatego podłoża w składniki pokarmowe. Wymagają dużych ilości fosforu. Zliczamy do nich pomidory, paprykę, ogórki czy melony.
Warzywa liściowe
Te warzywa mają duże zapotrzebowanie na azot, dlatego warto je sadzić po roślinach poprawiających strukturę gleby.
Do liściowych warzyw zaliczamy m.in. różne gatunki sałat, kapustę, szpinak, brukselkę, jarmuż.
Warzywa korzeniowe
Sadzimy je po liściowych, gdyż potrzebują one większej ilości potasu. Ważna jest również różnorodność warzyw pod względem długości korzeni – dzięki temu poprawia się struktura gleby.
Do korzeniowych warzyw zaliczamy m.in. marchew, seler, por, rzodkiewkę, buraki.
Rośliny poprawiające właściwości gleby
Płodozmian w uprawie warzyw dotyczy też grupy roślin, które mają zdolność poprawy struktury i właściwości gleby. Należą do nich np. ziemniaki, kukurydza, groszek, fasola. Warzywa strączkowe mają zdolność czerpania azotu z powietrza i gromadzenia go w glebie, dzięki czemu pozostawiają po sobie dobre stanowisko dla warzyw o wysokich potrzebach pokarmowych.
Można też stosować poplon, czyli rośliny, które rosną pomiędzy plonami głównymi. Niektóre z nich wysiewa się w drugiej połowie lata, by jesienią przekopać je na zielony nawóz. Należą do nich: groch polny, gorczyca, rzodkiew, facelia, słonecznik.
Dobrym sposobem jest też sianie poplonu jesienią, by przekopać go wiosną. Do tego celu nadaje się wyka ozima, rzepak ozimy, żyto ozime czy koniczyna biała. Dzięki nim grządki będą przygotowane na kolejne uprawy.
Jak prowadzić płodozmian
Najłatwiej podzielić powierzchnię warzywnika na 4 części, aby w każdym roku zmieniać miejsce uprawy poszczególnych warzyw. Przykładowo, w jedne części sadzimy warzywa owocowe, w drugiej liściaste, w trzeciej – korzeniowe, a w czwartej te poprawiające strukturę gleby. Płodozmian w uprawie warzyw nie jest skomplikowany, ale obsadzenie poszczególnych części warzywnika (grządek) warto sobie zapisać i zachować, aby w następnym roku nie pomylić się.
Tekst i zdjęcia M. Ćwikła
